Wszywka alkoholowa to popularna metoda wspomagająca leczenie uzależnienia od alkoholu w Polsce. Działa na zasadzie awersji – po spożyciu alkoholu powoduje silne objawy zatrucia, co skutecznie zniechęca do picia. Jednak nie każdy może z niej skorzystać. Choć zabieg implantacji leku jest prosty i szybki, istnieją poważne przeciwwskazania medyczne, które trzeba rozważyć przed jego zastosowaniem.
Czym dokładnie jest wszywka alkoholowa?
Esperal Szczecin zawiera substancję czynną – disulfiram, który blokuje enzym rozkładający toksyczny aldehyd octowy, powstający w organizmie po spożyciu alkoholu. Gromadzenie się tej substancji prowadzi do tzw. reakcji disulfiramowej – bardzo nieprzyjemnej i potencjalnie groźnej. Objawy mogą obejmować:
- silne nudności i wymioty,
- bóle głowy, zawroty głowy,
- duszność, kołatanie serca,
- lęk, uczucie paniki,
- spadek ciśnienia, omdlenia,
- w skrajnych przypadkach – zapaść krążeniową.
Z tego powodu wszywka nie jest dla każdego – a decyzja o jej założeniu powinna być poprzedzona dokładną oceną stanu zdrowia pacjenta.
Główne przeciwwskazania do zastosowania esperalu
1. Choroby układu sercowo-naczyniowego
Esperal może nasilać objawy takie jak tachykardia (przyspieszone bicie serca), niedociśnienie lub duszność. Dlatego u osób z chorobami serca (np. niewydolnością, zaburzeniami rytmu, nadciśnieniem) stosowanie wszywki może być niebezpieczne.
2. Choroby wątroby i nerek
Disulfiram metabolizowany jest w wątrobie i wydalany przez nerki. U osób z niewydolnością tych narządów ryzyko działań niepożądanych znacznie wzrasta.
3. Zaburzenia psychiczne
Pacjenci cierpiący na schizofrenię, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, silne stany lękowe czy depresję nie powinni przyjmować disulfiramu bez konsultacji psychiatrycznej. Reakcje awersyjne mogą nasilić objawy psychiczne i prowadzić do dekompensacji.
4. Padaczka i inne zaburzenia neurologiczne
Disulfiram może obniżać próg drgawkowy. Osoby z padaczką lub po przebytych urazach mózgu są w grupie ryzyka wystąpienia napadów po spożyciu alkoholu przy aktywnym leku.
5. Nadwrażliwość na disulfiram lub składniki wszywki
Reakcje alergiczne mogą objawiać się pokrzywką, obrzękiem, trudnościami z oddychaniem – i są bezwzględnym przeciwwskazaniem do zabiegu.
Inne sytuacje wymagające ostrożności
- Ciąża i karmienie piersią – brak danych o bezpieczeństwie stosowania disulfiramu w tych stanach.
- Stosowanie niektórych leków – np. metronidazolu, fenytoiny czy izoniazydu – może wchodzić w interakcje z esperalem.
- Brak abstynencji – wszywka może być założona wyłącznie osobie trzeźwej (minimum 24–48 godzin od ostatniego spożycia alkoholu). Inaczej istnieje ryzyko natychmiastowej reakcji toksycznej.
Dlaczego konsultacja lekarska jest niezbędna?
Decyzję o zastosowaniu esperalu powinien podejmować lekarz po dokładnym wywiadzie medycznym. Czasem konieczne są dodatkowe badania: EKG, próby wątrobowe, ocena psychiatryczna. To nie tylko formalność – to kwestia bezpieczeństwa.
Co zamiast wszywki?
Jeśli z powodów zdrowotnych wszywka nie jest możliwa, warto rozważyć inne metody leczenia uzależnienia:
- Leki doustne (np. naltrekson, akamprozat) – mniej inwazyjne i dobrze tolerowane,
- Psychoterapia indywidualna i grupowa – fundament leczenia,
- Terapia ambulatoryjna lub stacjonarna – dla osób z dużym nasileniem objawów,
- Wsparcie grup samopomocowych (AA, SMART Recovery).
Podsumowanie
Choć Esperal jest skutecznym narzędziem w walce z uzależnieniem, nie każdy może z niej bezpiecznie skorzystać. Istnieją konkretne przeciwwskazania, które lekarz musi rozważyć przed zabiegiem. Dla wielu pacjentów istnieją równie skuteczne – a często bezpieczniejsze – alternatywy terapeutyczne.
Zawsze warto stawiać na kompleksowe leczenie, a nie jednorazowy zabieg. Trwała trzeźwość wymaga nie tylko zabezpieczenia przed piciem, ale też pracy nad sobą, relacjami i emocjami.